Lý giải dịch bệnh đương đại phân tranh thế gian từ văn hóa tu luyện của Tây Du Ký (Phần 4)
Trong tác phẩm Tây Du Ký, hình ảnh Đường Tăng giả xuất hiện là một trong những tình tiết gây nhiều bối rối nhất. Đoạn trích mô tả cảnh Tôn Ngộ Không vung gậy định đánh yêu quái biến thành Đường Tăng, nhưng sư phụ thật cũng xuất hiện và nói: "Đồ đệ chớ đánh, ta đây mà!". Tình huống này khiến Tôn Ngộ Không phải ngưng tay vì không thể phân biệt thật giả. Ngay cả Bát Giới và Sa Tăng cũng đành chịu thua.
Tuy nhiên, Bát Giới đã đưa ra một lời khuyên thông minh: "Anh ơi, anh nói tôi ngốc, anh lại còn ngốc bằng mấy tôi! Sư phụ không nhận ra, hà tất phải mệt sức? Anh cứ chịu đựng đau đầu một tý, bảo sư phụ niệm chú, tôi và Sa Tăng túm lấy từng người lắng nghe. Ai không biết niệm, hẳn là yêu quái, có khó gì đâu?". Quả nhiên, khi Đường Tăng niệm chú, ma vương không biết lời chú nên ấp a ấp úng, lộ nguyên hình là yêu quái.
Khi yêu quái không có tà khí: Trường hợp Thanh Sư Tinh
Hỏa nhãn kim tinh của Tôn Ngộ Không thường giúp anh phân biệt yêu ma dựa trên "khí thể". Thế nhưng, Thanh Sư Tinh – một yêu quái – lại không hề có tà khí, khiến Ngộ Không không thể phân biệt được thật giả.
Lý do đằng sau sự "thuần khiết" bất ngờ này được tiết lộ khi Văn Thù Bồ Tát xuất hiện ngăn cản Tôn Ngộ Không khi anh chuẩn bị ra tay. Văn Thù Bồ Tát giải thích: "Từ khi hắn đến, suốt ba năm, mưa thuận gió hòa, dân yên nước thịnh, nào có hại ai đâu". Hóa ra, Thanh Sư Tinh là yêu quái do Phật sai đến để giúp quốc vương nước Ô Kê trả lại tội lỗi bất kính với ngài. Trong suốt thời gian này, yêu quái không những không gây hại mà còn cố gắng tạo phúc cho bá tánh.
Điều này cho thấy, những yêu quái khác không thể che giấu hình dạng thật là bởi chúng đã gây nhiều tội lỗi, hoặc phạm phải những sai lầm không thể cứu vãn. Muốn phân biệt được thật giả trong những trường hợp phức tạp như vậy, đôi khi chỉ có thể dựa vào sinh mệnh có tầng thứ cao hơn, như việc Tôn Ngộ Không phải nhờ vào sức mạnh của chiếc vòng kim cô của Bồ Tát.
Khước từ danh lợi: Bài học từ thầy trò Đường Tăng ở nước Ô Kê
Việc cứu quốc vương nước Ô Kê chỉ có thể dựa vào người tu luyện, dù điều này cũng vô cùng khó khăn đối với họ. Sau khi được cứu, quốc vương vì lòng biết ơn đã muốn trao lại ngai vàng cho Đường Tăng và nguyện ý trở thành thường dân. Tuy nhiên, cả thầy trò Đường Tăng đều kiên quyết từ chối. Thậm chí, họ không nhận cả vàng bạc và tài sản mà hoàng đế ban tặng.
Đoạn trích trong hồi cuối của kiếp nạn tại nước Ô Kê cho thấy rõ điều này:
"Song hoàng đế không chịu lên ngôi, cứ khóc hu hu, quỳ xuống giữa thềm, nói: Tôi chết đã ba năm, nay nhờ ơn sư phụ cứu cho sống lại, đâu dám càn rỡ ngồi ngôi cao, xin mời vị sư phụ này lên ngôi cho. Tôi mang vợ con ra ngoại thành làm dân cũng đủ lắm rồi. Tam Tạng cũng không chịu nhận, cứ khăng khăng một lòng đi lễ Phật cầu kinh. Nhà vua lại mời Hành Giả.
Hành Giả cười, nói:- Chẳng giấu gì các vị, lão Tôn này chịu làm hoàng đế, thì đã làm vua khắp cả chín châu vạn nước trong thiên hạ rồi. Nhưng chúng tôi làm hòa thượng nhàn tản lười biếng đã quen. Nếu làm hoàng đế, thì phải để tóc dài, tối chưa nằm canh năm đã dậy, nghe lời tâu báo, trong dạ chẳng yên, gặp năm mất mùa lòng lo canh cánh. Như thế chúng tôi chịu sao nổi? Ngài cứ việc làm hoàng đế của ngài đi, còn tôi làm hòa thượng của tôi, tiếp tục tu hành...Bốn thầy trò đã giữ yên được nước, không muốn ở lâu, định từ biệt nhà vua lên đường sang phương Tây. Hoàng đế cùng hoàng hậu ba cung, thái tử, các quan mang bảo bối trấn quốc, vàng bạc, lụa là biếu sư phụ tạ ơn. Tam Tạng không nhận một ly, chỉ xin đổi diệp văn, rồi giục Ngộ Không đóng ngựa đi sớm".
Điều này thể hiện sâu sắc rằng trong tâm hồn Đường Tăng không hề cầu quyền lực hay lợi ích, không ham muốn danh vọng, tiền tài hay tình yêu nơi thế gian. Những tình tiết tương tự được lặp lại nhiều lần trong Tây Du Ký, khi các quốc vương, quan lại và dân chúng luôn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc bằng cách tiễn đưa họ hàng chục dặm, thậm chí xây đền thờ để tưởng nhớ. So với con người hiện đại, phong tục và tình cảm của người xưa giản dị, thuần phác và thẳng thắn hơn nhiều.
Khổ nạn trùng trùng: Hồng Hài Nhi và sự cám dỗ hoàn tục
Sau nước Ô Kê, thầy trò Đường Tăng tiếp tục hành trình đến núi Toản Đầu Hiệu Sơn và chạm trán Thánh Anh Đại Vương (Hồng Hài Nhi) – con trai của Bà La Sát. Hồng Hài Nhi đã biến thành một đứa trẻ gặp nạn để lừa Đường Tăng. Khi Ngộ Không cõng yêu quái và phát hiện ra sự giả dối, anh đã ra tay tàn nhẫn, khiến yêu quái nổi giận và bắt Đường Tăng về Hỏa Vân Động.
Tôn Ngộ Không vì cứu sư phụ đã bị Tam Muội Chân hỏa của Hồng Hài Nhi thiêu đốt suýt chết. Con đường tu thành Phật vốn dĩ đã vô cùng vất vả, đôi khi còn xuất hiện những ý nghĩ muốn từ bỏ tu luyện để hoàn tục. Trong tình cảnh nguy hiểm đó, may mắn có Sa Tăng khuyên can, giúp Tôn Ngộ Không và Trư Bát Giới vượt qua nỗi sợ hãi từ hỏa công của Hồng Hài Nhi.
Kế đến, Bát Giới đi mời Quan Âm Bồ Tát nhưng lại bị Hồng Hài Nhi biến thành Bồ Tát giả để lừa gạt. Chỉ khi Tôn Ngộ Không đích thân đi thỉnh mời, nhờ pháp lực của Bồ Tát thật, Hồng Hài Nhi mới bị thu phục và trở thành Thiện Tài Đồng Tử.
Sự kiện yêu quái biến thành Bồ Tát để lừa gạt Bát Giới đã tạo ra một niềm tin bị lung lay. Ngay cả khi Bồ Tát thật đến, Bát Giới cũng không còn tin tưởng ngay lập tức. Điều này gợi liên tưởng đến việc khi một ai đó đã từng bị lừa dối, họ sẽ trở nên nghi ngờ và khó tin vào sự thật hơn.
Yêu quái từ đâu mà ra?
Về nguồn gốc của yêu quái, trong các tác phẩm thần thoại, có nhiều loại khác nhau như quỷ, ma, thần, tinh, yêu, yêu tinh, quái vật. Trong Tây Du Ký, Đường Tăng nhiều lần đối mặt với các quái vật núi và quái vật nước, có thể tượng trưng cho những quan nạn sinh ra từ thất tình lục dục của con người. Nếu tình yêu giống như biển cả, thì dục vọng chính là cá trong nước. Việc có nhiều cá tinh trong Tây Du Ký ngụ ý rằng một số yêu quái được sinh ra từ dục vọng.
Tất nhiên, tiểu thuyết biểu đạt ẩn ý, mơ hồ và không tiết lộ mọi bí mật. Đối với người tu luyện, sự bộc lộ của "cái tình" trong người thường đến từng lớp từng lớp một, chắc chắn sẽ khiến Đường Tăng gặp phải nhiều ma nạn liên quan đến tình cảm. Ngoài tình, điểm mấu chốt còn là sự chấp trước vào sự vật và lợi ích. Hơn nữa, những chấp trước này sẽ khiến người tu luyện chủ động phạm sai lầm. Người tu luyện phải tự sửa chữa lỗi lầm và vượt qua chấp trước thì mới có thể tu luyện thành công.
Chẳng hạn, sau khi qua sông Thông Thiên, nếu Đường Tăng không chủ động đi ra khỏi vòng tròn mà Tôn Ngộ Không đã vẽ cho mình ở Kim Sơn, liệu ông có bị ánh sáng huyền ảo của bảo tháp thu hút và bị Độc Giác Tự đại vương bắt giữ không? Đây có thể là sự tự tâm sinh ma nảy sinh từ chấp trước muốn đến Tây thiên, dẫn đến sự đói khát và phiền não trước những gian khổ trên đường thỉnh kinh. Và nếu Trư Bát Giới không chủ động đi vào Động Ma Kim Sơn và đánh cắp quần áo của yêu quái, có lẽ khổ nạn đã không lớn đến vậy. Đúng như câu nói: "Họa phúc vô môn, duy nhân tự chiêu" (Họa phúc không cửa, tự mình rước lấy). Nếu bản thân còn chấp trước vào vật chất và lợi ích, thì ma quỷ sẽ có lý do để hành động. Sau khi vượt qua kiếp nạn này, Trư Bát Giới cũng đã học được một bài học và về cơ bản đã buông bỏ chấp trước với vật chất và lợi ích.
Sự chấp trước vào lợi ích cũng xuất phát từ tình cảm cá nhân, nhưng biểu hiện lớn nhất của sự gắn bó với tình cảm phải là dục và sắc. Đường Tăng đã vượt qua quan sắc không chỉ một hay hai lần. Từ cuộc thử thách về sắc dục của bốn vị Bồ Tát sau khi thu phục Sa Tăng, đến Tây Lương nữ quốc, rồi bọ cạp tinh ở núi Độc Địch, Hạnh Thụ tinh, yêu tinh nhện ở động Bàn Tơ, chuột tinh, thỏ ngọc tinh... mọi kiếp nạn đều tràn ngập sắc và dục. Hầu hết những ma sắc này là động vật, cho thấy sắc dục thuộc về thú tính. Con người sau khi được ban cho sinh mệnh cao quý vẫn mang một mặt là thú tính. Tuy nhiên, tâm sắc dục không phải là điều một người tu luyện nên có, vì sinh mệnh ở cảnh giới cao không có những điều này.
Khi đó, Đường Tăng muốn tu luyện, việc tránh khỏi và xóa bỏ sự can nhiễu của sắc dục là vô cùng khó, khả năng tự thân không đủ. Tôn Ngộ Không thậm chí còn phải thỉnh cầu các thần linh như Mão Nhật Tinh quan ở cung quang minh tại Đông Thiên Môn cứu giúp để trừ bỏ bọ cạp tinh. Điều này cũng có nghĩa, là một người tu luyện muốn tịnh hóa thân thể, còn cần sự trợ giúp của Thần Phật, bởi năng lực của bản thân là có hạn. Sau khi thoát khỏi sắc dục, thân thể của Đường Tăng đã là bất hoại. Vì vậy, tiêu đề trong hồi thứ 55 của Tây Du Ký là: "Dâm tà bỡn cợt Đường Tam Tạng, Đứng đắn tu trì chẳng hoại thân".
Yêu quái thực sự là gì?
Con người thường nói về yêu quái trong các tác phẩm thần thoại. Vậy yêu quái rốt cuộc là gì?
Cái gọi là yêu quái thường vô hình với con người, nhưng trên thực tế, những kẻ xấu và làm việc xấu vi phạm các thiên đạo và đạo đức con người thường được so sánh với ma quỷ. Những thế lực hung bạo, độc ác, phá hoại và ăn thịt người được gọi là ma quỷ.
Vậy thì, khi một loại tư tưởng hung bạo, tà ác và đấu tranh xuất hiện trong con người, phủ nhận sự tồn tại của Thần Phật, tuyên bố rằng con người là động vật tiến hóa, chủ trương đấu với trời, đất, Thần và Phật, và liên tục phá hủy nền văn minh và môi trường sống của con người, loại bỏ tâm tính lương thiện và sinh mệnh của con người... liệu đó có phải là ma quỷ không?
Theo Soundofhope
Bình Nhi
